-
1 камыт
сущ.1) хому́т || хому́тныйатка камыт кидерү — наде́ть на ше́ю ло́шади хому́т
2) перен. хому́т, ярмо́, бре́мякамыт кию — наде́ть на себя́ хому́т
•- камыт бавы
- камыт бавы элмәге
- камыт бөяте
- камыт киезе
- камыт күне
- камыт тию••камыт аяк (аяклы) — кривоно́гий, колчено́гий
муены булса, камыты табылыр — (погов.) была́ бы ше́я, хому́т найдётся
-
2 камыт күне
ко́жаная обши́вка хомута́ -
3 камыт
-
4 камыт
1. сущ. 1) хомут 2) перен.ярмо, бремя 2. прил. 1) хомутныйqamıt tigän ― натёрло хомутом
2) перен.хомут, обуза, бремя, ярмо ▪ qamıt ayaq(lı) кривоногий, ноги колесом -
5 камыт-корамта
сущ.; собир.; разг.сбру́я -
6 камыт агачы
клешни́ хомута́ -
7 камыт бавы
гужи́ -
8 камыт бавы элмәге
гужева́я петля́ -
9 камыт бөяте
хомути́на -
10 камыт киезе
хому́тник ( из войлока), поду́шка хомута́ -
11 камыт тию
натере́ть хомуто́м -
12 муенга камыт кию
наде́ть на себя́ хому́т (ярмо́); впря́чься в непоси́льную, тяжёлую рабо́туөйләнгәч тә, муенга камыт киясең — как же́нишься, так и наде́нешь на себя́ хому́т
-
13 qamıt
-
14 бөятләү
перех.1) прикрепля́ть/прикрепи́ть, приде́лывать/приде́латькамыт бөятләү — приде́лать хомути́ну к клеща́м хомута́
2) крути́ть (скру́чивать/скрути́ть, свёртывать/сверну́ть) в ви́де хомути́ны ( шинель) -
15 бөятле
-
16 җизле
прил.1) лату́нный, ме́дный, содержа́щий медь ( латунь)җизле руда — ме́дная руда́
2) покры́тый, укра́шенный ме́дью, ме́дными дета́лямиҗизле камыт-шлеялар — укра́шенные ме́дными дета́лями хомуты́ и шле́и
җизле сбруй — набо́рная сбру́я
-
17 кидерү
перех.1) одева́ть/оде́ть (кого-л.) || одева́ниебалага пальто кидерү — оде́ть на ребёнка пальто́
2) надева́ть/наде́ть, натя́гивать/натяну́ть, надвига́ть/надви́нуть (одежду, обувь, чехол и т. п.) || надева́ниемендәргә тыш кидерү — наде́ть на́волочку на поду́шку
авыруга күлмәк кидерү — наде́ть на больно́го руба́шку
аягына оекбаш кидерү — натяну́ть ему́ носки́ на́ ноги
3) обува́ть/обу́ть, надева́ть/наде́ть (кому-л.) о́бувьбалага аяк киеме кидерү — обу́ть ребёнка
4) надева́ть/наде́ть || надева́ниейөзек кидерү — наде́ть пе́рстень
камыт кидерү — наде́ть хому́т
5) надева́ть/наде́ть, наса́живать/насади́ть || надева́ниекармакка суалчан кидерү — насади́ть червяка́ на крючо́к
6) огиба́ть/обогну́ть || огиба́ниетәгәрмәчкә шин кидерү — обогну́ть колесо́ ши́ной
-
18 корамта
диал.сбру́я; см. тж. камыт-корамта -
19 муен
сущ.1) ше́я || ше́йныйозын муен — дли́нная ше́я
кыска муен — коро́ткая ше́я
кояшта янган муен — загоре́лая ше́я
колын муены — ше́я жеребёнка
муен умырткалары — ше́йные позвонки́
муен нервы — ше́йные не́рвы
2) го́рло, го́рлышко (бутылки, кувшина и т. п.)3) с.-х. ше́йка ( место прикрепления косы с помощью кольца к косовище)чалгының муенын яңа боҗра белән ныгыту — закрепи́ть ше́йку косы́ но́вым кольцо́м
4) геогр. переше́екавыл күл белән бугаз арасындагы муенга урнашкан — село́ располо́жено на переше́йке ме́жду о́зером и проли́вом
5) в ф. исх. муеннана) по го́рло, до го́рлаелганың суы муеннан — вода́ в реке́ до го́рла (по го́рло)
муеннан суда тору — стоя́ть по го́рло в воде́
б) перен. о́чень мно́го, по го́рло, нава́ломэш муеннан — рабо́ты по го́рло
быел бәрәңге, яшелчә муеннан — в э́том году́ карто́феля, овоще́й нава́лом
••муен тамыры бүртү (кабару) — серди́ться, рассерди́ться, зли́ться, гне́ваться
(гаепне) муенга алу — взять вину́ на себя́, признава́ть вину́, осознава́ть вину́
муенга бау (җеп; элмәк) салырлык — хоть в петлю́ лезь (о тяжёлом, безвыходном положении)
муенга тагылган таш кебек — как ка́мень на ше́е (быть обузой, бременем, в тягость кому-л.)
муеннан ашу — сли́шком мно́го, чересчу́р мно́го
муеннан бурычка бату — быть по́ уши в долга́х
муеннан чуму — быть постоя́нно в дела́х, забо́тах и т. п.
муены булса, камыты табылыр — (погов.) была́ бы ше́я, хому́т найдётся
муены сынсын (сынгыры); муены астына килсен (килгере) — бран.; прост, пропади́ про́падом; что́бы тебе́ пу́сто бы́ло; что́бы ты сверну́л (слома́л, свихну́л) ше́ю
- муенга асылынуилнең эше ир кулында, ирнең эше ил муенында — (посл.) судьба́ наро́да в рука́х мужчи́н, судьба́ мужчи́н в рука́х наро́да
- муенга асылу
- муенга сарылу
- муенга бау салу
- муенга җеп салу
- муенга элмәк салу
- муенга камыт кию
- муенга менеп атлану
- муенны кисү
- муены сыну
- муенын бору -
20 өйләнү
неперех.1) жени́ться, пожени́ться || жени́тьбабез өйләнгәч, төн кыска — (погов.) бе́дному жени́ться -ночь коротка́
өйләнү - муенга камыт кию — (погов.) жени́тьба - э́то наде́ть хому́т на ше́ю
2) в знач. прил.өйләнгәнжена́тый, семе́йный
- 1
- 2
См. также в других словарях:
камыт — 1. Ат муенына кидерелә торган җигү әйбере 2. күч. Күп көч куюны сорый торган берәр эш, мәшәкать. КАМЫТ АЯК – Тез һәм балтырлары ерагаю рәвешендәге кәкре аяк … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
баулык — с. 1. Бауга яраклы. Бауга җитәрлек 2. и. Көлтә бәйләү өчен бөтереп ясалган салам яки үлән көлтә баулыгы 3. и. Бау яки каеш беркетелә торган урын – аел, тишек һ. б. камыт баулыгы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дуга — 1. Ат җигү әйберсе: тәртәне камытка беркетү өчен ике очы ике як камыт бавына кертелә торган, агачтан бөгеп ясалган әйбер 2. Дуга сыман бөгелгән һәр нәрсә 3. Әйләнәнең яки кәкре сызыкның ике нокта арасындагы өлеше 4. с. Дугага охшатып бөгелгән… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җизләү — Җиз йөгертү яки җиз тәңкәләр белән бизәү камыт җизләү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җилкә — 1. Муен төбенең арткы өлеше. Муен белән кулбаш арасы, иңбаш җилкәсендәге погоннары... 2. Гәүдәдә арканың иң югарыгы өлеше, ике кулбаш арасы киң җилкәле 3. Арка, сырт (хайваннарда) кошлар симез кортларны җилкәләреннән тешләп... 4. күч. Авырлык… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
салу — I. 1. Берәр нәрсәнең эченә төшереп куеп, сыек булса агызып, коеп һ. б. ш. рәв. урнаштыру 2. Гадәттә озынча нәрсәләрне: яткырып, аударып, сузып яки таратып кую, урнаштыру. Берәр нәрсәнең өстенә куеп, орындырып тидереп тору (кулны, башны, аякны һ.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тию — 1. Берәр нәрсәгә бәрелеп тукталган хәлдә тору яки шундый торышта булып алу; кагылу, орыну яки терәлү. Орыну, орынып яту. Берәр нәрсәгә яки берәр чиккә җитеп тору яки җитеп терәлү 2. Кызу хәрәкәт уңаена яки җилләнеп, очып килеп бәрелү. Бик каты… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тукмак — 1. Бер башы юан итеп калдырылган, икенче башы тотар өчен җайлап юнылган, нечкәртелгән агач кисәге 2. Стена сәгатьләренең чылбырына авырлык өчен асыла торган цилиндр рәв. тимер кисәге; гер 3. диал. Чәкән кукуруз тукмагы 4. бор. Терсәктән алып… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
